YENİLİK VE VERİMLİLİK
“Ajansımız, bölge ekonomimizin katma değerini yükseltecek alanlarda diğer bölgelerden farklılaşmasını, rekabette üstün ve güçlü olduğu ve olabileceği faaliyetleri teşvik ederek bölgenin rekabet gücünün artırılmasını amaçlamaktadır. Bu çerçevede hazırladığımız TR41 Bölgesi Yenilik ve Akıllı Uzmanlaşma Stratejisi ile, bölgeye özgü etkin makro ve mikro politikaların uygulanmasıyla birlikte girişim fırsatlarının ön planda tutulduğu bilgi ve teknoloji odaklı faaliyetlerle geliştirilerek bölgenin rekabet düzeyini artırmayı amaçlıyoruz.
Diğer yandan üretim faaliyetlerinden kaynaklanan çevresel etkilerin azaltılması, kaynak ve enerji kullanımındaki verimliliğin artırılması yoluyla sürdürülebilir üretime geçişe katkı sağlanmayı hedefliyoruz. Böylece, bölgenin uluslararası rekabet gücünün artırılmasını desteklerken, sosyal ve çevresel bileşenleri de göz ardı etmeyecek sürdürülebilir bir kalkınma yaklaşımı sunuyoruz.”
Bursa, Eskişehir ve Bilecik illerinden oluşan bölgemiz ülke ekonomisinin rekabet gücünü belirleyen önemli sektörlere ev sahipliği yapmaktadır. Bölgemizin mevcut olan rekabet avantajlarının devam ettirilebilmesi için önümüzdeki dönemde bilgi odaklı politikaların geliştirilmesi gerekmektedir. Ajans olarak hazırladığımız TR41 Bölgesi Yenilik ve Akıllı Uzmanlaşma Stratejisi bölge ekonomisinin katma değerini yükseltecek, küresel rekabette üstün ve güçlü olduğu ve olma potansiyelinin olduğu faaliyetlere odaklanılmasını kolaylaştıracak stratejik bir yaklaşım içermektedir.
Bursa, Eskişehir ve Bilecik illerinin sektörel yapılarının farklı olması genel iktisadi gelişim dinamiklerinin de birbirinden farklılaşmasına yol açmıştır. Bursa’da Ar-Ge merkezi bulunan, ihracat odaklı, orta ve büyük ölçekli yenilik odaklı faaliyet gösteren çok sayıda firma bulunmaktadır. Eskişehir’de ise genel olarak verimlilik odaklı bir üretim ekonomisi dikkat çekmektedir. Bilecik ise kaynağa dayalı bir üretim yapısından verimliliğe dayalı bir yapıya doğru geçiş aşamasındadır. Bu doğrultuda nanoteknoloji, ileri malzeme teknolojileri ile mekatronik, otomasyon ve robotik teknolojileri alanları, hassas üretim teknolojileri ve teknik tekstil uygulamaları; birlikte bölgemizde ön plana çıkan akıllı uzmanlaşma alanlarıdır.
Otomotiv, tekstil, makine-metal, mobilya, havacılık, raylı sistemler, seramik ve mermer gibi lokomotif sektörleri barındıran TR41 Bölgesi; istihdam, ihracat ve katma değer gibi alanlarda ülke ekonomisi içinde ön planda yer alan bölgelerin başında gelmektedir.
Orta-yüksek ve yüksek teknolojili sektörlerin ihracattaki payında artış kaydedilebilmesi için, daha özellikli alanlara odaklanılması ve bu alanlarda yenilik ve verimlilik odaklı, nitelikli, katma değeri yüksek ve aynı zamanda çevresel sürdürülebilirliği ön plana çıkaran ürün ve hizmetlere geçişi teşvik edecek çalışmalara ihtiyaç duyulmaktadır.
TÜİK 2022 Yılı Dış Ticaret sonuçlarına göre TR41 Bölgesi ihracatta 26 bölge arasında 4. sırada yer almakta olup, hedef pazarlarda ilk beş ülkenin dördü Avrupa Birliği üyesidir. Avrupa Yeşil Mutabakatı kapsamındaki sınırda karbon düzenlemesi gibi ek tedbirlere karşı hazırlık süreci kapsamında ihracatın sürdürülebilirliği açısından bölgedeki ihracatçı sektörlerin karbon ve su ayak izinin yönetilmesinde kapasite gelişimine ihtiyaç duyulmaktadır.
Ajansımız, bölgenin uluslararası rekabet gücünün artırılmasını desteklerken, sosyal ve çevresel bileşenleri de göz ardı etmeyen sürdürülebilir bir kalkınma hedefini amaçlamaktadır. Dünya Sürdürülebilir Kalkınma ve İş Konseyi’ne (WBCSD) göre sürdürülebilir üretim ve tüketim, doğal kaynakların etkin bir şekilde üretilmesi ve kullanılması, atıkların en aza indirilmesi ve ürünlerin ve hizmetlerin optimizasyonu yoluyla çevre kalitesine katkı sağlamaktır. Sürdürülebilir üretim yaklaşımı, çevresel fayda yanında ekonomik getirileri de olan bir üretim stratejisidir.
Sürdürülebilir üretimin ön koşulu olarak da nitelenebilecek kaynak verimliliği uygulamalarının yaygınlaştırılması son derece önemli ve etkin olmaktadır. Ancak, kaynak verimliliği uygulamaları firma sınırları içinde kaldığında, bu uygulamalar çevresel performansı belli bir düzeye kadar geliştirilebilmektedir. Bu nedenle, daha fazla kazanım elde edebilmek amacıyla firma sınırlarının ötesine geçebilecek ve çoğunlukla firmalar arası hatta sektörler arası iş birliğini sağlayacak bütüncül bölgesel yaklaşım, kaynak verimliği uygulamalarının çarpan etkisini artırmaktadır.
Ajansımızca bu alanda yürütülen faaliyetler, sürdürülebilir üretim kavramının bölgemizdeki gelişimi konu üzerinde bir bilinç oluşturulması ile başlamış, üretim ve hizmet sektörlerindeki örnek uygulamaları da içeren kapasite oluşturma çalışmaları ile devam etmiştir.
Her üç il için firma sayıları ve istihdama göre dağılımlar incelendiğinde, il bazında öne çıkan sektörlerin bir kısmı benzerlik gösterirken, farklı illerde yoğunlaşmış farklı sektörlerin de bulunduğu görülmektedir. Bu nedenle, kaynak verimliliği potansiyeli her il ve sektör için de farklılık göstermektedir. Ajansımız, yürüttüğü fizibilite ve strateji belirleme çalışmalarıyla yaygınlaşma potansiyeli yüksek olan sektörlere odaklanarak faaliyetlerini planlamaktadır.
Yenilik ve verimlilik odaklı olan bu sektörel dönüşüm yaklaşımı, aynı zamanda On İkinci Kalkınma Planında yer alan birçok politika alanı ile doğrudan örtüşmektedir. Müdahale edilmesi hedeflenen alanların, planın İstikrarlı Büyüme - Güçlü Ekonomi, Yeşil ve Dijital Dönüşümle Rekabetçi Üretim, Afetlere Dirençli Yaşam Alanları - Sürdürülebilir Çevre eksenleri altındaki politika ve tedbirlere katkı sağlayacağı öngörülmektedir.
Bölgemizde “Yeni Nesil” Sanayi Politikalarını Destekliyoruz.
"Ajansımızın bölgemiz için önemli bir koordinatör kuruluş olması gerektiğine inanıyoruz. Bu kapsamda bölgemizdeki öncü firmaların ihtiyaçlarının belirlenmesi ve yönlendirilmesi konusunda önümüzdeki dönemde ajansımızın etkinliğinin artırılmasını amaçlıyoruz. Böylece ‘yeni nesil’ sanayi politikalarının kolaylaştırıcısı olarak Ajansımızın yeni bir misyon üstlenmesini planlıyoruz. Bölgemizdeki yenilik altyapısı ve ekosisteminin iyileştirilmesiyle akıllı uzmanlaşma alanlarının geliştirilmesi için ulusal ve uluslararası ölçekte bilgi ve tecrübe paylaşımlarına büyük önem veriyoruz. Bu çerçevede ülkemizdeki ve özellikle Avrupa ülkelerindeki kalkınma ajansları ile iş birliklerini hayata geçirmeyi hedefliyoruz."
TR41 Bölgesi Yenilik ve Akıllı Uzmanlaşma Stratejisi kapsamında önerilen program ve faaliyetler:
Yenilik ve Akıllı Uzmanlaşma alanında şimdiye kadar tamamlanan faaliyetlerimiz:
Tekstil ve Teknik Tekstil Mükemmeliyet Merkezi
Ajansımız tarafından güdümlü proje desteği ile kurulan bu merkez ülkemizde tekstil ve hazır giyim sektörlerine yönelik Ar-Ge alt yapısı sağlamakta olup Türkiye’de ilk Tekstil ve Teknik Tekstil Mükemmeliyet Merkezi olarak kurulmuştur. Merkez bünyesinde halihazırda test ve muayene hizmeti verilmekte olup aynı zamanda mesleki eğitim faaliyetleri de yürütülmektedir.
İleri Kompozit Malzemeler Araştırma ve Mükemmeliyet Merkez
Bursa Demirtaş Organize Sanayi Bölgesi’nde 2020 yılı Ekim ayında hayata geçirilen merkez, sanayicilere hem Ar-Ge hem de test merkezi olarak hizmet vermeye başlamıştır.
Bölgemizi teknoloji üssü konumuna taşıma, emek yoğun ürünlerden, bilgi yoğun ve katma değeri yüksek üretime geçiş sürecini hızlandırma hedefiyle hizmet sunulan merkezde, prototip üretiminden test ve analiz faaliyetlerine kadar geniş uzmanlık yelpazesinde çalışmalar yürütülmektedir.
Oasis Projesi
Kalkınma Ajansları tarafından verilen inovasyon desteklerinin firmaların büyümesi ve rekabetçiliği üzerindeki performanslarına ilişkin etütleri ve analizleri içeren bir projedir. 2019 yılı Ekim ayında tamamlanmıştır.
Avrupa Komisyonu Akıllı Uzmanlaşma (S3) Platformuna Üyelik
Ajansımız, akıllı büyüme kapsamında bölgesel politikaların yaygınlaştırılması, buna yönelik stratejilerin ve iş birliklerinin geliştirilmesi, rehberlik ve iyi uygulama örneklerinin sağlanması, strateji ve politika oluşturulması alanlarında bölgelere destek olunması amacıyla Avrupa Komisyonu Akıllı Uzmanlaşma (S3) Platformuna 2020 yılında üye olmuştur.
Ajans olarak, S3 üyeliği ile birlikte önümüzdeki dönemde özellikle Avrupa Birliği ülkeleri ile akıllı uzmanlaşma alanlarında bölgesel iş birliklerinin artırılmasını planlıyoruz. Bölgemizin uluslararası platformlarda temsil edilmesi, tanıtım ve yatırım faaliyetlerinin yoğunlaştırılmasını amaçlıyoruz. Bu sayede Avrupa Birliği fonlarından bölgesel ölçüde azami derecede yararlanılması konularında girişimleri ve ortak çalışmaları hedefliyoruz.
Bir Bakışta Bölgemizde Kaynak Verimliliği
TR41 Bölgesi 28 Organize Sanayi Bölgesi, 2 özel endüstri bölgesi ve 1 serbest bölgede güçlü üretim yapısının neticesinde sürdürdüğü dış ticaret fazlası ile ülke ekonomisine önemli bir katkıda bulunmaktadır. Bölgede ekonomik yapının imalat sanayi yoğunlukta olmasının da etkisiyle kaynak verimliliği çalışmaları için yüksek bir potansiyel bulunmaktadır. Örneğin baskın olan sektörlerden tekstil sektörü, yer altı sularının kullanımı ve atık suyun arıtılması gibi olanaklara sahiptir. Gerek 2010-2013, 2014-2023 ve 2024-2028 olmak üzere üç dönem bölge planlarımızda, gerekse Tarım ve Orman Bakanlığınca Susurluk ve Marmara Havzaları için hazırlanan Eylem Planları ve Havza Yönetim Planlarında imalat sanayinin su verimliliğinin artırılmasına dair tedbirlere yer verilmektedir.
Ajansımız, kurulduğu günden bu yana, bölgede kaynak verimliliğinin artırılması için çok sayıda faaliyet düzenlemiş, firmaların çevre dostu üretime geçişi ve enerji verimliliğini sağlaması için hayata geçirdiği projeler desteklenmiştir. İlk olarak sürdürülebilir sanayi başlığında açılan program ile bölgede organize sanayi bölgelerinin arıtma tesislerinin iyileştirilmesi, enerji verimliliğinin artırılması ve atık çamurlarının alternatif yakıt olarak kullanılmasına yönelik projelerine destek sağlanmıştır.
Şimdiye kadar temiz üretim alanında 27 proje desteği, 6 yönetim danışmanlığı, 1 fizibilite desteği olmak üzere 102.500.000 TL; atık geri kazanımı alanında 19 proje desteği, 1 yönetim danışmanlığı ve 5 fizibilite desteği olmak üzere 35.177.000 TL; enerji verimliliği alanında 13 proje desteği, 14 yönetim danışmanlığı ve 1 fizibilite desteği olmak üzere 32.500.000 TL; yenilenebilir enerji alanında ise 8 proje desteği, 2 yönetim danışmanlığı ve 5 fizibilite desteği olmak üzere 20.500.000 TL destek verilmiştir. Bu dört alanda şimdiye kadar toplam 190.677.000 TL destek sağlanmıştır. Ayrıca yerel yönetimlere ve özel sektöre yönelik ayrı ayrı yenilenebilir enerji ve kaynak verimliliği seminerleri düzenlenmiştir.
Newton-Katip Çelebi Fonu
Bölgemizde düşük karbon ekonomisine ve kaynak verimliliğine geçiş için endüstriyel simbiyozun önemli bir araç olduğuna inanıyoruz. Bu amaçla bölgesel bir endüstriyel simbiyoz ağı ve yönetim modelinin geliştirilmesi için Newton-Kâtip Çelebi Fonu desteğiyle konu ile ilgili bölgede farkındalığın artması ve kurumsal kapasitenin gelişmesini sağladık.
Dünyada ulusal ölçekte uygulanan en bilinen örneklerden biri olan İngiltere Ulusal Simbiyoz Ağı yürütücüleri ile tecrübe paylaşımı fırsatı yakaladık.
Endüstriyel Simbiyoz Programı
Endüstriyel Simbiyoz konusunda verdiğimiz desteklerle yıllık 3 bin ton atık bertaraf edilmek yerine bir ürüne veya hammaddeye dönüştürüldü, 23 kişi istihdam edildi. PVC ve ahşap atıklarından plywood (kontraplak), maden atıklarından duvar kaplaması ve doğal taş halı üretildi. Yeni ürünleriyle marka başvurusu yapan ve ihracatını arttıran firmalar oldu.
Endüstriyel Simbiyoz Projesi: Newton-Katip Çelebi Fonu
Bölgemizde düşük karbon ekonomisine ve kaynak verimliliğine geçiş için endüstriyel simbiyozun önemli bir araç olduğuna inanıyoruz. Bu amaçla bölgesel bir endüstriyel simbiyoz ağı ve yönetim modelinin geliştirilmesi için Newton-Kâtip Çelebi Fonu desteğiyle konu ile ilgili bölgede farkındalığın artması ve kurumsal kapasitenin gelişmesini sağladık.
Dünyada ulusal ölçekte uygulanan en bilinen örneklerden biri olan İngiltere Ulusal Simbiyoz Ağı yürütücüleri ile tecrübe paylaşımı fırsatı yakaladık.
Enerji Verimliliği Merkezi
Ajansımız desteğiyle kurulan Enerji Verimliliği Merkezi (EVM), etüt, eğitim, ölçüm, danışmanlık ve enerji yönetim sistemi hizmetleriyle iş dünyasında enerji verimliliği noktasında farkındalığı artırmaktadır.
Yenilik ve Verimlilik Sonuç Odaklı Programı kapsamında bölgemizde sürdürülebilir üretim hedefine ulaşmak için “daha az kaynak kullanarak daha çok iş yap” sloganıyla;
- Kaynak verimliliği uygulamalarının kurumlara ve firmalara sağlayacağı çevresel faydanın yanı sıra potansiyel ekonomik kazanımlar konusunda farkındalıklarını artırmayı,
- İyi uygulama örnekleri oluşturarak bölgedeki endüstriyel işletmeleri kaynakları verimli kullanmaya teşvik etmeyi,
- Bölgedeki OSB’lerde endüstriyel simbiyoz uygulamalarının yaygınlaşması ve Yeşil OSB uygulamalarının hayata geçirilmesini,
- Bölgedeki kurum ve firmaların kaynak verimliliğine yönelik uluslararası fonlardan faydalanma oranını artırmayı amaçlıyoruz.
Bu doğrultuda bölgemizde yeşil verimlilik, endüstriyel simbiyoz, enerji verimliliği ve temiz üretim alanlarında;
- Analiz ve strateji geliştirme,
- Mali destek programları ve fizibilite çalışmaları,
- Uluslararası kuruluşlar ile ortak projeler,
- Kapasite geliştirme faaliyetleri,
- Yatırımcı bilgilendirme ve destek faaliyetleri gerçekleştiriyoruz.